Thursday, February 28, 2019

කිඩ්ස් (බ්)ලාස්ට්!: දරුවන්ට හොඳම දේ ද?


(2019 පෙබරවාරි 24 වැනි දින ‘අනිද්දා‘ පුවත්පතේ පළවූවකි.)

යන්තමින් සිවුවන වියට ළඟා වෙමින් ඉන්නා මගේ කුඩා පුතුත්, දෙහැවිරිදි විය පසු කළ දියණියත් සතියේ දිනවල යෙදෙන මගේත්, බිරිඳගේත් වෘත්තීමය කාර්යබහුලත්වය ඉදිරියේ, අත්තම්මා සමග, බිරිඳගේ මහගෙදරට වී කාලය ගත කරති. දිනපතා උදෑසන ගුරු සේවයට යන බිරිඳ යළි සන්ධ්‍යාව එළඹෙත්ම නිවසට පැමිණියත්, සති අන්තය හැකි උපරිම කාලය ඔවුන් හා ගත කරන අදිටනින් මා ඔවුන් වෙත දිවගියත්, අත්තම්මා සහ පුංචි අම්මා සමග ගෙවෙන සතියේ දින පහේ ඔවුන්ගේ ආසන්නතම නිවාස සගයා වී ඇත්තේ ටෙලිවිෂනයයි. විශාල එළිමහනකින් තොර බිරිඳගේ මහගෙදර දරුවන්ට වැඩි කාලයක් නිවස තුළට වී සිටින්නට නියම කර ඇතත්, නිවස තුළ නෙක වර්ගයේ සෙල්ලම් බඩු තබා ඇතත්, ආදරය අවැසි තැන ඒ ලබා දෙන්නට අත්තම්මා නිරතුරුව නිවස තුළ වෙතත්, එකපැහැර නෙත හා සිත පැහැර ගනිමින්, කොටු වූ ආලින්ද අවකාශය තුළ ඔවුන්ගේ ළමා ලෝකය, එකිනෙකට වෙනස්, දුරස්ථපාලක ඉල්ලීම් මගින් වෙනස් කළ හැකි, නානාවිධ අමුත්තන්ගෙන් පුරවන්නේ ටෙලිවිෂනයයි. එය ඔවුන්ට අරුම පුදුම විශ්ව අවකාශයකි!

රැකියාව මූලිකවත්, නිවසින් බැහැර සතියේ දින ගෙවන්නට සිදූවීම දෙවැනුවත් දියණිය හා පුතණුවන්ගෙන් මා දුරස් කර ඇති හෙයින් හා ඒ එක්වරම මගේ පාලනය වෙත කැඳවාලන්නට හැකි ශක්තියක් මා වෙත නොමැති හෙයින් දරුවන් වැඩි කලක් ගෙවන අවකාශය විමසමින් ඔවුන් දෙදෙන එහි සුරක්ෂිතදැයි සෙවීම පියකු ලෙස මගේ වගකීමක් බැව් මම සිතුවෙමි. නාලිකා ගණනාවකින් මගේ පුතු හා දියණිය වෙත තිළිණ කරන නන්විධ ළමා වැඩසටහන්, ඔවුන් දෙදෙනාගේ ‘විශ්ව ලෝකය’ කෙසේ නිර්මාණය කරමින් තිබේද යන්න හඳුනාගැනීම, අඩුවශයෙන් මගෙන් හා බිරිඳගෙන් දුරස්ව ඔවුන් ගෙවන ‘තනි’ ජීවිතය තුළ ඔවුන්ගේ ජීවන කලාපය වටහා ගැනීමටත්, දෙමාපියන් ලෙස අපට යම් සැනසුම් සුසුමකින් යුතුව හෝ අපගේ රැකියා ස්ථාන වෙත යොමු වන්නටත් හේතු තනා දෙනු ඇතැයි මම විශ්වාස කළෙමි.

දරුවන් විෂයයෙහි ටෙලිවිෂනය වෙත මා තැබූ විශ්වාසය ඔවුන් ඉටු කොට තිබුණේ ද? මා දුටු නිරීක්ෂණ ඔබ හා සමග බෙදාගැනීම, මා මෙන්ම, ටෙලිවිෂනය සිය දරුවන්ගේ නිවාස සගයා බවට පත් කර ඇති ඔබටත් ඉතා වැදගත් වනු ඇතැයි මම විශ්වාස කරමි. එබැවින් ඒවා යම් සංක්ෂිප්ත සටහනක් ලෙස ගෙන මෙහි ඔබ හා බෙදා ගනිමි.

මෙරට ටෙලිවිෂන් නාලිකා ගණනාවක් පැවතිය ද ඒ අතුරින් කිසිදු නාලිකාවක් සංඛ්‍යාත වශයෙන් තමන් හිමිකරගෙන ඇති පුරවැසි අයිතිය භාවිතයට ගෙන දරුවන් වෙනුවෙන්ම නාලිකාවක් පවත්වාගෙන යන්නේ නැත. කේබල් ටෙලිවිෂන් නාලිකාවක් (දිදුල නාලිකාව) දරුවන් වෙනුවෙන්ම වැඩසටහන් ඉදිරිපත් කරන බව පෙනී ගියත්, අදාල නාලිකාව හා සම්බන්ධ වීමට හැකියාව ඇත්තේ බිල්පත් මගින් ගෙවීම් කිරීමට එම කේබල් සේවය මිලට ගත් ප්‍රේක්ෂාගාරයට පමණි. තවත් එවැනිම නාලිකා කිහිපයක් දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් අධ්‍යාපන උපකාරක වැඩ සටහන් විකාශනය කරන බව පෙනුන ද, එය ද ඉහත සීමාවේ රැඳෙනු මෙන්ම, පන්ති කාමර ඉගැන්වීමට බොහෝ දුරට සමාන, ඒකාකාරී ‘ටියුෂන්’ ඉගැන්වීම්වලට ඒවා සීමා වී ඇති බව ද පෙනෙන්නට ඇත. අනෙත් අතට, ඉහත සියලු නාලිකා මූලික වශයෙන් සේවය සපයන්නේ පාසැල් අධ්‍යාපනය ආරම්භ කොට ඇති දරු පිරිස් මිස මගේ දරු දෙදෙනා මෙන් ආලින්දයට වී, අම්මලා තාත්තලා ළඟ නැති තනි නොතනියට ටෙලිවිෂනය විමසන පාසැල් යන වයසට එළඹ නැති දරුවන්ගේ අවශ්‍යතාව නොවේ.

රාජ්‍ය නාලිකා විසින් හෝ ප්‍රමුඛ පුද්ගලික නාලිකා විසින්, සතියේ දින හත පුරාම ක්‍රියාත්මක වන පරිදි වැඩ සටහන් විසුරුවා හැරෙන ළමා වැඩසටහනක් හෝ කිහිපයක් කිසිදු තැනක විකාශනය කරන්නේ නැත. සුලභ, නිරන්තර ඇසුරට කැඳවෙන, ළමුන් ඉලක්ක වැඩසටහන් බවට පත් වී ඇත්තේ ‘හඬ කවන ලද’ විදේශීය කාටූන් වැඩසටහන් ය. මගේ ළමා අවදියේ මා ඇසුරු කළ, ‘දොස්තර හොඳහිත’, ‘ගලිවරයන්ගේ සුවිසැරිය’, ‘පිස්සු පූසා’ වැනි වැඩසටහන් වෙනුවට ‘සූටිං මාටිං’, ‘සුපර් ෂිවා’, ‘සෝරෝ’, ‘ගාර්ෆීල්ඩ්’ වැනි කාටූන් වැඩසටහන් විවිධ නාලිකා ඔස්සේ මගේ දරුවන්ගේ ඇසුරට පැමිණ ඇත. ‘පෝගෝ’, ‘සීබීස්’ හෝ ‘බේබි ටීවී’ වැනි පැය විසිහතර පුරා දරුවන් වෙනුවෙන්ම වැඩසටහන් ගෙනෙන ළදරු හා ළමා නාලිකා අපට නොවෙතත්, එම නාලිකා වැඩසටහනක සෙවණැල්ල වැටුණු හෝ බව පෙනෙන, වෙහෙස වී දරුවන් ඉලක්ක කොට තැනූ, එකදු ළමා වැඩසටහනක් හෝ රාජ්‍ය හෝ පෞද්ගලික නාලිකා විෂයයෙහි හඳුනාගත නොහැකි වීම කණගාටුවකි. ළමා විය ඉක්මවමින් යෞවන වියට පා ඔසවමින් සිටින දරුවකු හෝ දැරියක විසින් මෙහෙයවනු ලබන, ඒකාකාරී ස්වරූපයක් ගත්, ළමා ගීත හා පුවත් ඇතුළත් වැඩසටහනක් දෙකක් ඉඳහිට හඳුනාගත හැකි ය.

දැන් විමසිය යුත්තේ, ‘හඬ කවා’ හෝ දරුවන් වෙත තබා ඇති, නොඑසේනම් ලාභයට මිලට ගෙන හෝ තනා ඇති මේ විකාශය කෙරෙන වැඩසටහන්වල ගුණාත්මක බවයි. යට සඳහන් කළ ‘හඬ කවන ලද’ කාටූන් වැඩසටහන් අතුරින් බහුතරයක් ‘සුපිරි වීරයන්’ තිරය මත ප්‍රති-නිර්මාණය කරන, බටහිර හෝ ඉන්දීය ටෙලි කාටූන් ය. දොස්තර හොඳහිත සිය නාමය තුළ පටන්ම විදහා දැක්වූ ‘හොඳහිත’ හා ‘සත්‍යය දිනීම’ පිළිබඳ අදහස මෙම කාටූන් තුළින් දරුවන් වෙත බෙදා හරින්නේ බාහු බලයෙන් හෝ ආයුධ භාවිතයෙන් දිනාගත යුත්තක් පරිද්දෙනි. ඒ හැරුණු විට, කිසිදු නියාමනයකින්, වග විමසීමකින් තොර බව පෙනෙන, මේවායේ හඬ කැවීමට යොදාගන්නා (ඇතැම් විට සෘජු පරිවර්තනද විය හැකි) සිංහල පිටපත් දැඩි ලෙස මානව විරෝධී අදහස් ද, වෛරී ප්‍රකාශන ද සමාජගත කරමින් පවතින බව එක් වැඩසටහනක් දෙස විමසිල්ලෙන් බැලීමෙන් පමණක් වුව වටහාගත හැකි බව මගේ අත්දැකීමයි. ‘සූටිං මාටිං’හි මුණගැසෙන ප්‍රධාන චරිතද්වය (සූටිං හා මාටිං) වරක් ස්ත්‍රී හැඩය ගත් යමක් අරඹයා පවසන්නේ ‘බෝලයක් වුණත් ඉතිං ගෑණියක්නෙ!’ වැනි අසික්ෂිත ප්‍රකාශයකි. අනෙකා පහත හෙළීම, පෙළීම, වේදනාවට පත් කර සතුටු වීම, ස්වකීය අවශ්‍යතා සඳහා කිසිදු වග විභාගයකින් තොරව කටයුතු කිරීම යනාදිය මෙම හඬ කවන ලද කාටූන්වල සුලභ ය.

වග විභාගයකින් තොරව, පාලනයක් රහිතව, හුදු ලාභයට මිලට ගැනීම නිසාම ගෙනැවිත් හඬ කවා ඉදිරිපත් කරන බව පෙනෙන මෙම ‘කාටූන්’ මෙරට අනාගත පරපුරෙහි ජීවන දැක්ම හැඩගැසීමෙහි ලා සිදු කරන බිහිසුණු බලපෑම පුරවැසි ප්‍රජාවක් ලෙස අප විමසිය යුතුව ඇත. ඒ හා සමගාමීව විමසිය යුත්තේ දරුවන් යොදමින් තනා ඇති, බැලූ බැල්මට ළමුන්ට ආමන්ත්‍රණය කරන බැව් පෙනෙන ‘ළමා වැඩසටහන්’ ය.

දරුවන්ට පළමු දේ බව නමින්ම හැඟවෙන සිරස නාලිකාවේ ‘කිඩ්ස් ෆස්ට්’ ලිපියේ අවසාන උදාහරණයට කැඳවිය හැකි එවැන්නකි. ‘කිඩ්ස් ෆස්ට් දරුවන්ට ආදරෙයි!’ යන අදහස අවසානයේ කියැවෙන තේමා ගීතය සමග සති අන්ත දින දෙකෙහි උදෑසන 6.30 ට ඇරඹෙන වැඩ සටහන, සියලු නාලිකාවල ළමා වැඩසටහන් පරදවමින් කුඩා දරුවන් කිහිප දෙනෙකු විසින්ම ඉදිරිපත් කරනු ලැබ, ළමා ගීත දර්ශකයක් තනා ගීත 10ක් ළමුන් වෙත තබා, ළදරු පාසැල්වල උත්සව ආදිය ගැන තොරතුරු සමග ඉංග්‍රීසි බස යනාදියද උගන්වා ‘දරුවන් අමතන’ වැඩසටහනකි. නමුත් එහි අන්තර්ගතය විමසීම අප නොතකා හැර දරුවන් අභියස තබන දුර්වල හා ඛේදනීය ළමා වැඩසටහනක රුවගුණ ඔබට හෙළි කරනු ඇත.

‘කිඩ්ස් ෆස්ට්’හි ගීත දර්ශකයේ එකදු ගීතයක් හෝ සම්පූර්ණයෙන් ප්‍රචාරය නොවේ. ‘කිරි සුදු හාවා පැන පැන එන මුත් එළවළු කොටුවේ දළු කොළ කන්නට’ කලින් සිරසේ නැන්දලා මාමලා ඊලඟ ගීත කොටස අතාරින බැවිනි. එහි වැඩසටහන් ඉදිරිපත් කරන දරුවෝ සිංහල හා ඉංග්‍රීසිය මිශ්‍ර බසක් සමග විත් ‘ඩක්ලා ඉන්න පාක්ස්වල සිට ලයිව් චාට් ෂෝ’ එකක් ‘අපේ යාළුවන්ට’ ඉදිරිපත් කරති. අනාගත නාලිකා ‘හුරතල්’වලට සූදානම් වෙති. තැනින් තැන ඇති ළදරු පාසැල්වල ආදියේ උත්සවවල ඉතා දුර්වල රූප සිය වැඩසටහන තුළ තබමින් ‘දරුවන්ට හොඳම රූප’ දෙති. මේ සියල්ල සමග, අනුග්‍රාහක ‘පැන්ඩලාගේ’ විස්තර ද කීප වතාවක් ගෙන එමින්, වැඩ සටහන කෙසේ හෝ පැය භාගයකින් කෙළවර කර දමති!  

‘සුපර් ෂිවා’ නමැති ‘සුපිරි වීර දරුවා’ පරිදිම අහසට පැන සිය නැගණියගේ මුහුණට පහර එල්ල කිරීමෙන් ඇය මෙල්ල කරන්නට මගේ කුඩා පුතු තීරණය කර තිබුණේ ඔහු අනුදකින ‘යුක්තිය’ දිනීම එය වන නිසා බව පෙනුනෙන් අපි බොහෝ කාටූන් අවකාශ ඔවුන් වෙතින් දුරස් කළෙමු. ‘දරුවන්ට ආදරෙයි’ කියමින් එන ‘කිඩ්ස් ෆස්ට්’ ආකාර වැඩසටහන් ගීත කැබලි ගෙන දරුවන්ට ඒවා කොලාජ් කර දෙන බැවින් දැන් අපි මෙරට ළමා වැඩසටහන්වලින් පුතු හා දියණිය ඉවත් කරන්නට සිතමු. නමුත් මෙරට පුරවැසි ප්‍රජාවෙහි බහුතර දරුවන් ෆස්ට් නොව (බ්)ලාස්ට් වීමට එරෙහිව මාහට තනිව කළ හැකි අරගලයක් නැත. ඇති නම් ඒ මෙම ලිවීම පමණි.


- ප්‍රියන්ත ෆොන්සේකා - 


රූපය: https://www.gettyimages.com 

Wednesday, February 20, 2019

පාසැලට ආදරය කැඳවමු!


(2019 පෙබරවාරි 17 වැනි දින ‘අනිද්දා‘ පුවත්පතේ පළවූවකි.)

වයි. නිමල් මගේ පන්ති සගයෙකු ලෙස පහේ පන්තියේ කෙළවර පුටුවක වාඩි වී නිහඬව උන් අයුරු මට යන්තමින් මතක ය. ‘කොරියාව‘ පැත්ත යැයි පන්තියේ උන් කියූ මහයියාවේ සිට පයින්ම පාසැලට ආ වයි. නිමල් පාසැල ආරම්භ වන්නට මත්තෙන් කොල්ලන් බිල්ඩිම වටා එක දිගටම දිවූ රිලේ දිවිල්ලට එකතු වුණු දවසක් මගේ මතකයේ නැත. පන්තියේ බොහෝ ක්‍රියාකාරකම්වලදී ‘දක්ෂයෝ‘ යන ඇගයුම් ලබන්නට සිටි අපේ මිතුරු කැළගේ නම් අතර වයි. නිමල්ගේ නම තිබුණේ නැත. කෙසේ වෙතත්, සිහිවද්දී මගේ හදවත අදටත් දැඩිව රිදුම් දෙන එක්තරා දවසක් වන තුරු වයි. නිමල් නිහඬව පන්තියේ වාඩිගෙන සිටියේ ය. ඒ එළැඹුණු එක්තරා දවසේ දී බණ්ඩාර සර් අප සියල්ලන්ව පන්තියෙන් පිටතට කැඳවාගෙන ගිය බව මට හොඳින් මතක ය. වටේට රිලේ දුවන බිල්ඩිමේ පැත්තක එදිනෙහි සිය පාඩම් විමසන්නට බණ්ඩාර සර් තීරණය කර තිබිණ. කුමන හෝ වරක් චක්කරය කට පාඩමින් කියා ‘දක්ෂයින්ගේ‘ ලයිස්තුවේ නම දමාගෙන උන් අපගේ උද්දාමයෙන් හා සතුටින් පිරි දෙනෙත් අභියසදීම බණ්ඩාර සර් වයි. නිමල් දෙසට හැරෙමින් චක්කර පාඩම විමසුවේ ය.

“හා කියමු බලන්න එහෙනං?“

නව වරක් එක නමයයි ලෙස පළමු පේළිය කියන්නටවත් වයි. නිමල්ගේ කට ඇරුණේ නැත. දැඩිව බියපත්ව උන් වයි. නිමල්ගේ වෙව්ලන අතින් අල්ලාගත් බණ්ඩාර සර් නිතර ළඟ තියාගෙන සිටින වේවැල අනිත් අතට ගත්තේ “මුන්ව හදන්නම බෑ...“ කියමිනි. සිය පහරෙන් ගැලවෙන්නට වයි. නිමල් පැත්තකට පනිනු වලක්වන්නට බණ්ඩාර සර් ඔහුගේ ඉරුණු සපත්තුවක් පාගා ගත්තේ ය. අනතුරුව “අනේ එපා සර්“ යැයි හඬමින් ඉල්ලූ වයි. නිමල්ගේ තට්ටම්වලට පහලවක හෝ විස්සක වේවැල් පහර යොමු කළේ කෝපයෙන් මුරගාමිනි.

“චක්කරේවත් බෑ.. තොපි කොහෙ යන්න ද හිතාන ඉන්නෙ?“

පසුදා වයි. නිමල්ගේ පුටුව හිස්ව තිබිණ. දින සති හා මාස ගෙවී ගියත් ඔහු යළි පන්තියට පැමිණියේ නැත. නම් ලකුණු කරද්දී නම නොවිමසාම වයි. නිමල්ගේ නම ඉදිරියෙන් බින්දුව දමන්නට ගුණසෝම සර් ටික කලකින් පුරුදු විය.

විශ්වවිද්‍යාල සමයේ දී සිය අවසන් වසර නිබන්ධනය සඳහා ‘මහයියාවේ‘ ආර්ථිකය පිළිබඳ විමසූ මිතුරියක සමග එදා නම් දුන් ‘කොරියාවට‘ මම මුල් වරට ගොඩ වැදුණෙමි. ඉතා කුඩා භූමි ප්‍රදේශයක විසිර තිබුණු සිය ගණනක් වූ, එක්ව බැඳුණු කුඩා නිවාස අතර මගේ මිතුරිය ඇවිද ගියේ දරිද්‍රතාවෙන් පෙළෙන ජීවිත ජය ගන්නට මැදපෙරදිග ගොස් උන් සිය ගණනක් වූ ගැහැණු පිළිබඳ තොරතුරු විමසන්නට ය. ඇගේ නිබන්ධනයට වසර කෙළවර ‘ඒ‘ සාමාර්ථයක් ලැබිණ. ගමන අතරතුර මට නිරතුරුව වයි. නිමල් සිහිවුව ද ඔහු කොතැනක දී හෝ මට මුණගැසුණේ නැත.

මවිසින් නම් පමණක් වෙනස් කොට ලියූ උක්ත සිදුවීමට සමාන දහසකුත් කතන්දර ඔබේ මතකය තුළ ද රැඳී ඇති බව මම දනිමි. පාසැල මෙන්ම වේවැල ද අකුරු තුනකින් ලියැවෙන පහසුව හා සමානවම එදවස්වල වේවැල් පාසැල් භූමි තුළ නොඅඩුව තිබිණ. ‘විනය භාර ගුරුවරයා‘ යනු අපේ තරමකින් හෝ දික්වුණු කොණ්ඩයකට, උසින් තරමක් එහෙ මෙහෙ වුණු කලිසමකට මතක හිටින්නට තලන අයෙකු බව කිසිදු කොන්දේසියකින් තොරව අපි පිළිගෙන උන්නෙමු. සීනුවට පෙර පාසැලට නොපැමිණීම, අවේලාවක පාසැල තුළ එළිමහනේ ඇවිද යාම වැනි දෙයකට වුව ඔහුගේ වේවැල සංවේදී වන බව සියල්ලන්ට අවබෝධයක් තිබිණ. ඔහුගේ සීමාව ද පනින ‘ප්‍රින්සිපල් ළඟට යැවීම‘ වෙත වන ‘දරුණු වරදවල්‘ විදුහල්පති කාමරයේ බුදු පිළිමයටත් ඉහළ තැනක රඳවා තිබුණු වේවැල පහළට කැඳවන්නක් බව කිසිවකුට පහදා දිය යුතු අමුතු දෙයක් නොවී ය.

තරමක වෙනස් කතන්දර සහිතව වුවත්, පූර්ව සම්මත ‘වරද‘වලට ශිෂ්‍යයින්ට දඬුවම් දීම පාසැල් සමයේ නිශ්චිත තත්වයක් විය. ‘දක්ෂ දරුවකු‘ වන්නට අප පාඩමින් කියූ ‘වේවැල් කෝටු‘ කවියේ පහර දෙන්නට යොදාගත් කෝටු වර්ග පිළිබඳ ලැයිස්තුවක් තිබුණු අතර අවසන් පදයට අනුව කියැවුණේ යළි පමා නොවී අකුරට එන බව ය. කවියේ මුල් කථකයා ගුටි කා තිබුණේ පාසැලට ප්‍රමාද වී පැමිණීමට ය!

 ‘වරද‘ යන්න අර්ථ දැක්වීමටත්, දරුවෙකු වරදකරුවකු වීමට බලපාන්නා වූ විවිධ පුද්ගලබද්ධ, සමාජ, ආර්ථික කරුණු  විමසන්නටත් එතරම් උනන්දු නොවුණු අධ්‍යාපනය වහා ක්‍රියාත්මක කළ හැකි දඬුවම පිළිබඳ විශ්වාසය තැබීම අප රට තුළ මෙන්ම ආසන්න දකුණු ආසියානු කලාපය තුළ ද ප්‍රමුඛ බව සුළු විමසීමකින් පැහැදිලි වනු ඇත. උසාවි දඬුවමකින් කෙළවර වී ඇති පාසැල් ගුරුවරියක් දරුවකුට පහර දීම පිළිබඳ කණගාටුදායක සිද්ධිය අප විමසා බැලිය යුත්තේ ගුරුවරියගේ සිද්ධිය පිළිබඳ උපදින ශෝකයෙන් සීමා තනාගෙන නොවේ. දරුවන්ට පහර දීමට අපට අයිතියක් ඇතැයි හැඟවෙන ‘විනය ගැන බේරාගැනීම මානව හිමිකම් කාරයින්ටයි උසාවිවලටයි භාර දෙමු‘ වැනි සීමාසහිත ප්‍රකාශ සමාජ ජාලවල සඳහන් කරමින් ද නොවේ. දියුණු, සංස්කෘතික මානව සමාජයන් දරුවන්ට අධ්‍යාපනය ලබා දීම හමුවේ යෝජනා කරන, විශ්වාසය තබන දරුවන් පාලනය කළ හැකි ක්‍රමෝපායයන් පිළිබඳ සාකච්ඡාවක් අරඹමිනි.

දරුවන්ට පහර දීම ඔහුගේ හෝ ඇයගේ මානව අයිතියක් උල්ලංඝනය කිරීමකැයි යනුවෙන් සඳහන් විශ්ව ව්‍යාප්ත එකඟතාවක් ඔලොක්කුවට ලක් කිරීමට පෙර රටක් ලෙස අප දරුවා සහ අධ්‍යාපනය වර නගමින් ඇති ආකාරය යළි විමසා බැලිය යුතු ය. ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ පර්යේෂිකාවක වන වර්ජිනියා මොරෝව් දරුවන්ට පාසැලේ දී පහර දීම පිළිබඳ ආසන්න ඉන්දියාවේ දී විමසා බලා ඇත. ශ්‍රී ලංකාවේ ද මුල් පියවරක වන සහස්‍ර සංවර්ධන ඉලක්කවල පෙරමුණේ ඇති ‘සැමට අධ්‍යාපනය‘ පිළිබඳ අදහස ඉන්දියාවේ ද පෙරමුණේ වද්දී මොරෝව් සඳහන් කරන්නේ ‘සාමාන්‍ය කරුණු‘ ලෙස පිළිගන්නා දරුවන් අභියස තබන ප්‍රචණ්ඩත්වය හේතුවෙන් දරුවන් විශාල පිරිසක් අධ්‍යාපනය අතහැර යන බව ය. නොඑසේනම්, ඔවුන්ගේ අධ්‍යාපනය පිළිබඳ වන උනන්දුව හීන කරවන බව ය. සමාජ ආර්ථික පසුබිම, පන්තිය හෝ කුලය අභියස තීරණය කෙරෙන විවිධ තත්වයන්, විශේෂයෙන් දරුවන්ගේ පාලනයෙන් ඔබ්බෙහි පවතින කාරණා, හේතුවෙන් දරුවන් දඬුවමට ලක් වීමට මුල් වීම ඛේදනීය බව ය.

 විවිධ කරුණු පිළිබඳ මහජන අදහස් විමසන www.debate.org වෙබ් අඩවියෙහි පාසැලේ දී දරුවාට පහර දීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම වෙනුවෙන් වන ඡන්ද ප්‍රතිශතය 63%කි. ඉතා පිරිසියුම්ව කුඩා අවදියේ පටන්ම ආදරය හා අවබෝධය ඔස්සේ ගොඩ නැගිය යුතු ලෝකයේ අනාගත හිමිකරුවන් පිළිබඳ විශ්ව අදහසෙහි එක්තරා පිළිඹිබුවක් ලෙස අපට එය පිළිගත හැකි නම් අප බහුතරය නතර වන්නේ පසුගාමී 37% තුළ වන බව වටගා ගැනීම අසීරු නැත.

විෂය නිර්දේශ පසෙක තබා ළමා අවදියේ මුල් වසර ජීවිතාබෝධය වෙත යොමු කරන පින්ලන්තය සහ ජපානය වැනි රටවල අධ්‍යාපනය ලොව ඉහළම අධ්‍යාපන ක්‍රමවේදයන් බව අන්තර්ජාලයෙන් කියවා විශ්මයට පත්වන අපි අපේ දරුවන් පහේ ශිෂ්‍යත්ව තරගයට දක්කමින්, වේවැල නිර්මාණය කරන විනය පිළිබඳ විශ්වාසය තබමු. අමීර් ඛාන් තැනූ ‘තාරේ සමීන් පර්‘ හි කුඩා ඉෂාන් වෙනස් දක්ෂතා ඇති දරුවෙකු බව හෙළි කරමින් ඔහුගේ චිත්‍ර ගුරුවරයා වන රාම් ඔහුට ආදරය ලඟා කරද්දී කඳුළු සළන අපි අපේ දරුවාගේ අනාගත අපේක්ෂාව වෛද්‍ය වෘත්තිය හා ඉංජිනේරු වෘත්තිය හෝ නැතිනම් නීතිඥ වෘත්තිය තුළ හෝ රඳවන්නට පොර බදමු. ‘ටොට්ටෝ චාං‘ ගේ ‘හරි පුදුම ඉස්කෝලෙ‘ කියවමින් තුටු වන අපි දරුවන් පන්ති යවා හෝ විෂය නිර්දේශ කට පාඩම් කරවිය යුතු බව අදහමු.

අප වෙනස් කිරීමට වහා තීරණය කළ යුත්තේ අප තුළම වන මෙම ප්‍රතිපක්ෂ ද්විභේදිත තත්වයයි. ආදරය පාසැල් දොරටුවෙන් ඇතුළත ප්‍රධාන හැඟවුම බවට පත් කළ යුතුම ය. අවබෝධය ලබා දීම සඳහා වන දඬුවමෙන් බැහැර මාවත් විමසිය යුතු ය. ඉරුණු සපත්තුව සමගින් හෝ පැමිණ වයි. නිමල් යළි අර හිස් වූ අසුනේ වාඩිගනු ඇත්තේ එවිට ය.

-ප්‍රියන්ත ෆොන්සේකා -

Tuesday, February 12, 2019

අතීත විත්ති භාවිතයට (නො)කැඳවීම: 71 වැනි නිදහස් දින ආසන්නයේ දුටු ‘සිනමා සහ ක්‍රිකට්‘ පාඩම්


(2019 පෙබරවාරි 10 වැනි දින ‘අනිද්දා‘ පුවත්පතේ පළවූවකි.)



ශ්‍රී ලංකාව සිය 71 වන නිදහස් දිනය සැමරුවේ පසුගිය 4 වැනිදා ය. ලැබූ ‘නිදහස‘ පිළිබඳ අර්ථ ගැන්වීම් කවරාකාර වුව ඉංග්‍රීසි ජාතිකයින් අප රට පූර්ණ වශයෙන් පාලනය කිරීම හැර ගොස් වසර 71ක් බව සැබෑවකි. වසර 71ක් යනු දීර්ඝ කාලයකි. 1948 දී සිදුවූ එම ‘නිදහස‘ ලැබීමේ අවස්ථාව පිළිබඳ නිවැරදි මතකයක් සහිතව ජීවත්වන්නන් ඇත්තේ ද කිහිප දෙනෙකු විය යුතු ය. මෙය ලියන මමත්, කියවන ඔබ අතුරින් අති බහුතරයකුත් 1948න් පසු එළඹුණු දශකවල උපත ලද අයයි. නව සහස්‍රකයේ සිය උපන් දිනය ලියැවූ කෙනෙකු ද මේ පිරිස අතර සිටින්නට බැරිකමක් නැත.


සෑම නිදහස් දිනයක්ම කොළඹ නගරය තුළ සිදු කෙරෙන, දින හෝ සති කිහිපයක මාර්ග අවහිරකිරීම්, ගුවන් හා මුහුදු සංදර්ශන, රථ හා මිනිස් පෙළපාලි, රූපවාහිනී සජීව විකාශයන්, විවිධ රටවල නායකයින්ගෙන් හා තානාපතිවරුන්ගෙන් ලැබෙන සුභ පැතුම් පණිවුඩ ආදියෙන් පිරී පවතියි. ගාලු මුවදොර පිටිය අභියස ඇති පීඨිකාවක් මත සිට හමුදා උත්තමාචාර පිළිගැනීම සඳහා රාජ්‍ය නායකයා සීරුවෙන් සිට ගැනීම ද, ඒ මොහොතේ අව් රශ්මිය හේතුවෙන් විදේශ තානාපතිවරු, මැති ඇමති හා බිරින්දෑවරු අව් කණ්නාඩි පැළඳ ගැනීම ද දැන් නිදහස් දවසේ නිශ්චිත රූපවාහිනී දර්ශන අතර වන බව නොදන්නා කුඩා ළමයෙකු හෝ නැත. එහෙත්, මා මේ ඔබට ආරාධනා කරන්නේ මෙවර 71 වැනි නිදහස් සමරුව මොහොතේත්, ඒ තදාසන්න දිනවලත් අප ආශ්‍රය කළ එකිනෙකට සෘජු සබඳතාවක් නැති සිද්ධීන් හෝ අවස්ථා, ක්‍රියාකාරකම් කිහිපයක් විමසමින් මේ ගෙවී ගොස් ඇති වසර 71 ක කාලයේ අප අතහරින්නට සිතාවත් නැති ප්‍රබලතම දුර්වලතාවක් වෙත හැරී බලන්නට ය.

30 වසරක සිවිල් යුද්ධයත්, දකුණේ සිදු වූ පරාජිත තරුණ කැරළි ද්විත්වයත් ඇතුළු බොහෝ ඛේදනීය අතීත වෘත්තීන් මෙන්ම ගෙවුණු දශක සියල්ලෙහිම පාහේ රට මුහුණ දී ඇති සමාජ හා ආර්ථික බිඳවැටීම් සියල්ලම අපට විවිධාකාර පාඩම් උදාහරණ සහිතව අප අභියස දක්වමින් එක් එක් අංශයන්හි අප වෙත ඇති අභියෝග හා විසඳුම් සෙවිය යුතු ගැටළු ආදිය පෙන්වා දී ඇත. ඇතැම් අවස්ථාවල දී මුහුණ දුන් ඛේදවාචකවල බිහිසුණු බව කොතරම් වී ද යත් ඒ ඒ අවස්ථා පිළිබඳ යළි විමසන්නට විවිධ කොමිෂන් සභාදිය පත් කළ බව ද අප නොදන්නා කරුණක් නොවේ. යුද්ධයෙන් පසු මුණ ගැසුණු උගත් පාඩම් හා ප්‍රතිසංධාන කොමිසම උදාහරණයකි. මේ සියල්ලෙහි සෙවීම් වාර්තාදියත්, දිනෙන් දින යළි යළිත් මුණ ගැසෙන අසාර්ථක දේශපාලනික හා ආර්ථික පියවරයන් ආදියත් සමගින් රාජ්‍ය නායකයා සිය රාජ්‍ය විමසීම අරඹා සිදු කරන සිව්වැනි නිදහස් සමරුවේ දී ද යළි යෝජනා කරන්නේ දැන් අප පරිසර සංරක්ෂණය ප්‍රමුඛ තිරසාර සංවර්ධනය, දූෂණය පරාජය කිරීම, අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණ ඇතුළු අත්‍යාවශ්‍ය කරුණු පිළිබඳ අවධානය යොමු කරමින් යහපත් රටක් බිහිකර ගැනීම සඳහා අදිටන් කරගත යුතු බවයි!

අතීතය නිරතුරුව විවිධ පාඩම් අප වෙත තබයි. අප කටයුතු කළ යුත්තේ එම පාඩම් මත අනාගතය සඳහා ක්‍රියාත්මක කළ හැකි සහ ක්‍රියාත්මක කළ යුතු වැඩ සටහන් කැඳවමින් පවතින තත්වයේ සිට ඉදිරියට යාමට මිස එකම තැන කරකැවෙමින් සිටීමට නොවේ. සිය ධූර කාලයේ එළැඹෙන සිවුවැනි නිදහස් සමරුවේදී ද යළි මූලික පිළිවෙත් වෙනුවෙන් ‘අධිෂ්ඨාන ගොඩ නගන්නට‘ පුරවැසියාට ආරාධනා කරන්නට සිදුවීම ම කෙතරම් ප්‍රබල ලෙස නායකයාගේත් සමස්ථ පුරවැසි ප්‍රජාවගේත් අසමත්කම පිළිබිඹු කරන්නක් නොවේද? කිසිවක් නොකොට කාලයට ගලන්නට ඉඩ හැර ඇති බව හැර අන් කවරක් ද?

ප්‍රමුඛ අසුනේ සිට මුණ ගැසෙන, අතීතය වෙතින් ලද පාඩම් අනුසාරයෙන් කටයුතු කරමින් පවතින තත්වයේ සිට ඉදිරියට යෑම සිදු නොකිරීම, මෙරට බොහෝ අංශ වෙතින් යළි යළිත් මුණගැසෙන විටෙක සිනහව කැඳවන, තවත් විටෙක ශෝකය ඇති කරන දුර්වලතාවකි. රාජ්‍ය නායකයාගේ නිදහස් දින කතාවට පෙර දින, පෙරදී රාජ්‍ය නායකයා තරම්ම හෝ ඊටත් වැඩි පිළිගැනීමක් පුරවැසියා වෙත වූ ක්‍රිකට් කණ්ඩායමේ නායකයා විසින් ද, එබඳුම කතාවක් ඕස්ට්‍රේලියාවේ දී කියනු ලැබූ බව මාධ්‍ය වාර්තා කොට තිබිණ. ඒ ‘තරුණ කණ්ඩායමක් ලෙස අසීරු කණ්ඩායම්වලට මුහුණ දීම සඳහා දැන් ශ්‍රී ලංකා කණ්ඩායම අත්දැකීම් එකතු කරගනිමින් ඉන්නා බව‘ ය. තරග ප්‍රවර්ග දෙකක් යටතේ ලෝක ශූරතා ද්විත්වයක් දිනූ ආසන්න ඉතිහාසයක් සහිත කණ්ඩායමක නායකයෙකුට මෙවැනි ප්‍රකාශ සිදු කළ හැකි ද?

මේ අන් කිසිවක් නොව, අතීතයේ පාඩම් පිළිබඳවත්, අනාගත අවශ්‍යතාවන් පිළිබඳවත් වග නොකියන පොදු දේශජ දුර්වලතාවකි. මූලිකව, මෙම සතිපතා පළ කෙරෙන මගේ ලිපියෙහි යොමුව සාහිත කලා කෙත වුවත් ඉහත සාකච්ඡාව ඉන් පොළා පැන ඇති බැව් යමෙකුට යෝජනා කළ හැකි වෙතත්, මා මෙම කරුණ යෝජනා කළේ ම මෙම පොදු දුර්වලතා කලාපය කලාව හමුවේ ද යෙදෙන බැව් නිදහස් සැමරුම ආසන්නයේම එළි දුටු චිත්‍රපට දෙකක් ද මවෙත සාක්ෂි සපයා දුන් බැවිණි. ඒ අනුරුද්ධ ජයසිංහගේ ‘ගින්නෙන් උපන් සීතල‘ සහ පාලිත පෙරේරාගේ ‘තාල‘ යන සිනමා කෘති ද්විත්වයයි. රාජ්‍ය නායකයාත්, ක්‍රිකට් නායකයාත් හා සමානව මේ නිර්මාණකරුවන් අතහැර දමන ‘උගෙන සිටිය යුතු‘ පාඩම් මොනවා ද?

නිදහස ලබන්නටත් අවුරුද්දකට පෙර ඇරඹෙන මෙරට කතානාද සිනමාව සිය 72 වසර සැමරුවේ ගෙවුණු මාසයේ ය. බටහිර උපත ලබන කලාවක් ලෙස අප හඳුනාගන්නා සිනමාව වඩාත් තිරසාර ලෙස මෙරට පොළව මත මුල් අද්දන ලද්දේ 1956 දී තිරගත කෙරුණු ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස්ගේ ‘රේඛාව‘ සමගින් බව කියවෙතත් රේඛාවෙහි සිට මෑත අවදිය දක්වා මෙරට ප්‍රේක්ෂාගාර හමුවේ එළි දුටු කෘති වැඩි ප්‍රමාණයකදී ජයගත් හෝ වරද්දාගත් දුර්වලතා පිළිබඳ මේ නිර්මාණකරුවන් දෙදෙන සවිඥාණික වී නැති බැව් කෘති ද්විත්වය සීරුවෙන් විමසන විට පෙනෙයි. ප්‍රබන්ධ සිනමා කෘතියක විකාශනයේ මූලික හුය ගෙතෙන විශ්වසනීය චරිත ගොඩනැගීම හා ඒ චරිත සාර්ථක ලෙස වර්ධනය කිරීම ඒ කාරණා අතර ප්‍රමුඛ ය. ‘ගින්නෙන් උපන් සීතලෙහි‘ ගමනායකගේ පටන් බොහෝ උපප්‍රධාන චරිත කෘතිය තුළ පැතලිව වැතිර හිඳිනු මිස තිරය මත දිග හැරෙන පැය දෙක හමාරක කාලය තුළ ලබා ගන්නා වර්ධනයක් නැත. එක්සත් රාජධානියේ නොදන්නා තැනකින් එන මහාචාර්ය ඇමතුමක් නිසා මිස අසේල වැනි නාගරික තරුණයකු දුෂ්කර පාසැලකට එන්නටත්, එහි අනේක පෙරළි කරන්නටත්, ඔහුට පාලනය කළ හැකි බව පෙනෙන දේශපාලනය හමුවේ ඔහුට අවැසි අරුන්දතී පාසැලට එවා අතුරුදහන් වන්නටත් හේතුවන චරිතයේ අභ්‍යන්තර වර්ධනයන් විසින් නගන අවශ්‍යතා ‘තාල‘ චිත්‍රපටය තුළ අපට මුණගැසෙන්නේ නැත.  

රොබට් මැකී සහ සිඩ් ෆීල්ඩ් වැනි සිනමා ගුරුන් සිය සිනමා තිර රචනා න්‍යායික ග්‍රන්ථ තුළ වැඩි අවධානයකින් අවධාරණය කළේ චරිතයක අතීත වෘත්තය එහි අනාගතය ගොඩනැගීම සඳහා කෙතරම් අත්‍යාවශ්‍ය ද යන්නයි. චිත්‍රපටයේ තිර රචනය තුළ සෘජුව නොගෙනාව ද සිය කෘතියේ සෑම චරිතයක් සඳහාම අතීත වෘත්තයක් ලියන්නැයි සිඩ් ෆීල්ඩ් සිනමා තිර රචකයින්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේ ය. අපේ සිනමා නිර්මාණකරුවන් සැබෑවටම මුණ ගැසෙන අතීත චරිතයක් වන ගමනායකගේ හෝ සිය මනෝ ලොව තුළ උපදින අසේලගේ අතීත වෘත්තය විමසන්නේ නැත. එය දේශජ ගැටළුවක් බව මට නිදහස ආසන්න කතාබහ පෙන්නුම් කළේ රාජ්‍ය නායකයාත්, ක්‍රිකට් නායකයාත් අතීතය නොවිමසමින් කතා කරන බැව් පෙනී ගිය නිසාවෙනි.

-ප්‍රියන්ත ෆොන්සේකා -

Tuesday, February 5, 2019

නොමළ කලාකරුවෙකු ලෙස මියෙන්න: ධර්මසේන පතිරාජගේ සමුගැනීමෙන් වසරකට පසු!


(2019 පෙබරවාරි 03
 වැනි දින ‘අනිද්දා‘ පුවත්පතේ පළවූවකි.)

ආචාර්ය ධර්මසේන පතිරාජ අප අතුරින් සමුගෙන වසරක් ගෙවී ගියේ පසුගිය 28 වැනිදා ය. සිනමාකරුවෙකු, විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්යවරයෙකු, සමාජ ක්‍රියාධරයෙකු ඈ නන්විධ භූමිකා සිය ජීවන ගමන්මග තුළ නිරූපණය කළ පතිරාජගේ සමුගැනීමෙන් වසරක් ගෙවුණු තැන ඔහුගේ සමීපතමයින් ඔහු සිහි කරනු වස් යොදාගෙන තිබුණේ සමරු දේශනයක් සහ චිත්‍රපට ප්‍රදර්ශනයකි. ‘විචාරාත්මක දුරස්ථභාවය සහ කලාකරුවාගේ සංස්කෘතික කාර්ය’ යන මැයෙන් වූ දේශනය පේරාදෙණි විශ්වවිද්‍යාලයේ සිංහල අධ්‍යයනාංශයේ මහාචාර්ය ලියනගේ අමරකීර්ති විසින් පවත්වනු ලැබූ අතර පතිරාජයන්ගේ සුහුරුම සිනමා කෘතියක් වූ ‘පාර දිගේ’ දෙසුමෙන් අනතුරුව තිරගත කෙරිණි. සමරු සැඳෑව පැවැත්වුණු චිත්‍රපට සංස්ථාවේ තරංගනී සිනමා ශාලා පරිශ්‍රය අතුරු සිදුරු නැතිව පිරීගොස් තිබුණු අතර දෙසුම හා සිනමා දැක්ම හා ඇතැමුන් එක්ව උන්නේ ශාලාවේ බිම වාඩිගෙන ය.

පතිරාජ වැනි විශිෂ්ටයෙකු නොමියෙන බවට වන සාක්ෂියක් එහි වන බව එම පැය කිහිපය තුළ සිදුවුණු කාර්යයන් පසුපස වූ බව දෙසුමෙහි ශ්‍රාවකයෙකු ලෙසත්, සිනමා කෘතියෙහි ප්‍රේක්ෂකයෙකු ලෙසත් ශාලාවේ අසුන්ගෙන සිටි මට හැඟී ගොස් තිබිණ. යට කී, බොහෝ සෙයින් කාලෝචිත හා නිරතුරුව විමසා බැලිය යුතු කරුණුවලින් සමන්විත දෙසුම සහෘද කලාකරුවන් ඇතුළු ක්‍රියාකාරී පුරවැසි ප්‍රජාවක් අභියස තබන්නටත්, දශක තුනකටත් වඩා පෙර සමයක තැනුණු ‘පාර දිගේ’ යළි එම පිරිස අභියස තබමින් යම් සර්වකාලීන බවකින් හෙබි සිනමාත්මක ප්‍රකාශනයක රුවගුණ පිළිබඳ සජීවි සාකච්ඡාවක් තනන්නටත් කලාකරුවෙකුට හැකි නම් ඔහු මිය ගොස් තිබිය හැකි ද?

පතිරාජගේ ජීවන විලාසය ඔහුගේ මරණින් පසුව වුව, ගුණ කථන, ආගමික පුන්‍යානුමෝදනා, දාන මාන, ඔහුගේ දෙන අභියස තැබුවේ නැත. ඩබ්ලිව්.ජයසිරි 28 දා සමරු සැඳෑව අරඹමින් මහාචාර්ය අමරකීර්තිට දෙසුම සඳහා ආරාධනා කළේ ද පතිරාජයන්ගේ නික්ම යෑමෙන් සත් දිනකට පසු ඔහුගේ මහනුවර නිවසේ දී ඔහු සිහි කළ ලෞකික ස්වරූපය මෙනෙහි කරමිනි. දශක සතක් ඉක්මවූ ඔහුගේ ජීවන ගමන වඩාත් සෘජු, විශ්වසනීය, සමාජය පිළිබඳ විවරැති මනසකින් හෙබි කලාකරුවකුගේ වගකීම්සහගත බව ප්‍රකට කර ඇති බව වඩාත් ප්‍රත්‍යක්ෂ වන්නේ දැන් හැරී යළි විමසන විට ය. සෑම කෙනෙකුටම මරණය වැළඳගත හැක. එහෙත් මිය ගිය පසු ජීවත් විය හැක්කේ අතලොස්සකට ය. කලාකරුවෙකු ලෙස මරණින් මතු වඩාත් සක්‍රිය ලෙස සිය ජීවන දැක්ම සමාජගත කරන්නට හැකි විලාසය පතිරාජ සොයාගෙන ඇති බැව් 28 සැඳෑව එහි රැස්ව උන් පිරිසට සාක්ෂි සැපයී ය.

කලාකරුවෙකුගේ සංස්කෘතික කාර්ය පිළිබඳ සාකච්ඡා කරමින් ජාතිය සහ සම්ප්‍රදාය අතේ දුරින් තබා ගැනීම, බහුවිධ සංස්කෘතික ස්වරූප පිළිගනිමින් ‘අනන්‍යතාව’ වෙතින් දුරස්වීම, අතීතය යථා පරිදි අවබෝධ කරගැනීම, පරමාර්දර්ශී රූපය හා තත්‍ය රූපය සමබරව වටහා ගැනීම ඇතුළු අනු කරුණු සාකච්ඡා කෙරෙන දෙසුමක් සිය මරණින් මතු පළමු අනුස්මරණය වෙත තබන්නට හැකි ජීවිතයක් ගත කරන කලාකරුවන් කොපමණ පිරිසක් අපට ‘සජීවී’ කලාකරුවන් අතුරින් සොයාගත හැකි ද? ඒකමානීය සහ ඒකාකෘතික රූප ස්වරූප මත තබමින් ජාතිය, ආගම, ජන වර්ගය, ඉතිහාසය ඇතුළු නන් කාරණා සිය සමාජ හා දේශපාලනික අපේක්ෂා වෙනුවෙන් වර නගමින් නොදියුණු දේශපාලනික භාවිතාවන් වෙනුවෙන් ඒ වෙන්දේසි දමන ‘කලාකාර’ භූමිකාවකට (මරණින් මතු වුව) වඩා පොහොසත් සංස්කෘතික කථිකාවකට ඉඩ සළසා දීම වෙනුවෙන් පෙනී සිටිය හැකි ද?

පතිරාජයානු භූමිකාවේ අගය වඩාත් ඉහළ නැගෙන්නේ එවන් වටපිටාවක ය. සිය සමාරම්භක කෘතිවල පටන් තරුණ ගැටළු හා අර්බුද පිළිබඳ, ආර්ථික, දේශපාලනික හා සමාජයීය විෂමතා පිළිබඳ (අහස් ගව්ව, බඹරු ඇවිත්, පාර දිගේ) සාකච්ඡා කරමින්, යුද්ධය පිළිබඳ සවිඥාණික විරෝධාත්මක මැදිහත්වීමක් (සොල්දාදු උන්නැහෙ) සිදු කරමින්, කුලය, පන්තිය වැනි සාධක වඩා සක්‍රීය ලෙස ජනවර්ග සියල්ල වෙතම පාහේ සිදු කරන බලපෑම පිළිබඳ (පොන්මනි) සාකච්ඡා කරමින් ඔහු සිදු කළ සිනමා රූපය හරහා වූ දේශපාලනික මැදිහත්වීම, සිය ජීවන පැවැත්ම තුළ ද සක්‍රියව පවත්වාගෙන ගිය බව යාපන විශ්වවිද්‍යාලයේ සිංහල අධ්‍යයනාංශයේ ඔහු ගත කළ සමය පිළිබඳ අතීත වෘත්තීන් දෙස් දෙයි. තීරණාත්මක දේශපාලනික වෙනස්කම් සිදු වුණු සමයන්හිදී, (අමරකීර්ති සිය දෙසුමේ දී පෙන්නුම් කළ පරිදි) යම් විචාරාත්මක දුරස්ථභාවයකින් යුතුව වුව ඒ සඳහා සක්‍රිය මැදිහත්වීමට දායක වීම ඔහු තුළ වූ සමාජ වගකීම පෙන්වා දෙයි.

60-70 දශකයන් හිදී පෙරටුගාමී කලාකරුවෙකු ලෙස නාට්‍ය සහ සිනමාව ආශ්‍රිතව සිය කලාත්මක ප්‍රකාශනයන් සමාජගත කිරීම ඇරඹූ පතිරාජයන් වෙත ඒ හරහා සමාජය අභියස තැබිය යුතු ආඛ්‍යානයන් පිළිබඳ සුපැහැදිලි අදහසක් තිබූ බව ‘පාර දිගේ’ දෙස් දුන්නේ යළිත් එම කළු සුදු රූප එකතුවේ තිගස්සවන සුළු සිනමාත්මක ජවය අප ඉදිරියේ ප්‍රතියමාන කළ හෙයිනි. අජිත් තිලකසේනගේ විශිෂ්ට තිර රචනයක් සමග වුව, විජය කුමාරණතුංගගේ සහ ඉන්දිරා ජොන්ක්ලාස්ගේ මහරු චරිත නිරූපණ හමුවේ වුව, ඩොනල්ඩ් කරුණාරත්නගේ විස්මයාවහ කැමරා මෙහෙයවීම හමුවේ වුව, වඩාත් විවරැති මනසකින් හෙබි නිර්මාණකරුවෙකු ලෙස පතිරාජ මෙහෙයුම් අසුනේ නොවී නම් ‘පාර දිගේ’ නිමවෙන්නේ නැත. අභූතරූපී නාට්‍ය වෙත ඔහු තුළ වූ ආසක්ත බව විටෙක ද, ප්‍රංශ නව රැල්ල හා/හෝ ජර්මානු ප්‍රකාශනවාදය වෙත ඔහු තුළ වූ නැඹුරුව විටෙක ද, ඉතාලි නව යථාර්ථවාදය වෙත ඔහු වෙත වූ ප්‍රේමය තවත් විටෙක ද කෘතිය තුළින් නැගෙයි. එහෙත් ඒ ඔහු නගන්නට තැත් දරණ ගැඹුරු සමාජ දේශපාලනික සාකච්ඡාව එම රූප වියමන තුළ සිනමාත්මකව බහාලමින් මිස රළුව හෝ කටෝරව නම් නොවේ.

මරණය හෝ නික්ම යෑම වඩා සතුටුදායක, ස්ව ආත්මය පමණක් නිවන වෙත යවන, පශ්චාත් මරණ සමයකට වඩා වඩාත් සක්‍රීය හා පොහොසත් සංවාදයක් සෙසු ජීවත් වන ආත්ම දහස් ගණනක් හමුවේ තබන්නට පතිරාජයන් සමත්වී ඇත. අමරකීර්තිගේ දෙසුමෙන් අනතුරුව පතිරාජයන්ගේ කණිටු පුත් මිලින්ද පතිරාජ මා වෙත පැවසූ පරිදිම අප වෙත ඇත්තේ තාවකාලික ජීවිතයන් ය. ඒ සදාකාලික වීම කෙසේ වුව වඩාත් ඵලදායක වීම සිදු වන්නේම ගෙවෙන හෝ ගෙවුණු ජීවිතාත්මයේ දශක කිහිපය ඉක්මවූ කාල සමයක් පුරවැසියා වෙත තබන්නට අපට හැකිවීම මත ය. කලාකරුවකු වඩාත් සාර්ථක වූයේ යැයි අපට තුටු විය හැක්කේ ද එවිට ය.

“අපි හරියට විසි කරල දාපු එඬරු දඬු වගේ... මුල් නෑ... ඒත් දලු එනව!”

ඉහත ‘පාර දිගේ’ හි චන්දරේගේ ප්‍රකාශය නැවත නැවතත් අපගේ ජීවිත හමුවේ වර නගමින් සමාජයේ ඇති අසංවිධිත බව හා අපගේ ජීවිත තුළ ඇති අපේක්ෂාභංග බව අපට පෙන්විය හැක. එහෙත් චන්දරේ අපට මුණ ගැස්වූ පතිරාජ නික්ම ගොස් ඇත්තේ චන්දරේලාගේ සහ ස්වර්ණලාගේ ජීවිත අභියස බොහෝ දෑ ඉතිරි කොට බව අප අමතක නොකළ යුතු ය. එමතු නොව, නිරතුරුව මෙනෙහි කළ යුතු ය. අඩුම තරමින් එඬරු දණ්ඩකට හෝ මුල් සහිතව නැගෙන්නට බිමක් තනාගත හැක්කේ එවිට ය.

-ප්‍රියන්ත ෆොන්සේකා -