බස් රථවලට භාර කෙරුණු පුරවැසි රස වින්දනය

(2018 ඔක්තෝබර් 07 වැනි දින ‘අනිද්දා‘ පුවත්පතේ පළවූවකි.)

රුමේනියානු ජාතික ජියෝර්ගෙ සම්ෆීර් (Gheorghe Zamfir) අසහාය සුශිර වාදන ශිල්පියෙකි. විශේෂයෙන් පෑන් ෆ්ලූට් නමැති වාදන භාණ්ඩයෙන් ඔහු මවන සුමියුරු නාද රටා රස විඳින්නට දසදහස් ගණනින් රසික ජනතාව ඔහු හමු විය හැකි සංගීත සන්ධ්වනි සොයා එති. බුකාරෙස්ට් නගරයේ ක්ලූජ් එරීනාවේ පැවැත්වෙන එවන් සන්ධ්‍යාවක ඔහු වයන ‘තනිවුණු ගොපල්ලා‘ (The Lonely Shepherd) සංගීත ඛණ්ඩය ඉදිරියේ දැඩි ලෙස නිහඬ වන එරීනාවේ සංගීත රසිකයෝ තරයේ එකිනෙකා වැළඳ ගනිමින් ද, දෙනෙතින් ගලා යන කඳුළට ඉඩ හරිමින් ද සම්ෆීර් ගෙනෙන ගොපල්ලාගේ වේදනාව බෙදා ගනිති. ඒ සමගින් සම්ෆීර් පණ පොවන වාදන භාණ්ඩයේ අරුමය හා සම්ෆීර්ගේ දක්ෂතාව එක සමව විඳ ගනිති. මිනිත්තු පහක පමණ කාලයක් දිවෙන ඔහුගේ වැයුම ඇරඹෙන්නේත් කෙළවර වන්නේත් ඉතා දිගු අත්පොළසන් නදවලිනි.

 

අපගේ ශ්‍රවණේන්ද්‍රිය අප අවදියෙන් පසුවන සෑම මොහොතකම සිව්දෙසින් එන අනේක නාද රටා හා ශබ්ද, අපේ අනුමැතියකින් තොරව වුව, අප වෙත සන්නිවේදනය කර දෙයි. හර්ට්ස් 20 සිට 20,000 දක්වා වන පරාසයක වන ශබ්ද අපේ කණට හඳුනාගත හැකි බව අපි කුඩා පන්තිවලදීම විද්‍යාව පාඩමේදී ඉගෙන ගෙන වන පොත් කර ඇත්තෙමු. මුලින්ම ඇසත්, දෙවනුව කණත් බාහිර ලෝකය පිළිබඳ සියලුම සංවේදනාවන් අපගේ මනස වෙත ගෙන ගොස් තැන්පත් කර දෙන බව දැන දැනම වුව අප ඒ පිළිබඳව සවිඥාණිකව ඇත්දැයි යන පැනය නැගිය හැක්කේ ඉහත ක්ලූජ් එරීනාවේ රසික පෙළට ප්‍රතිමුඛව අප නිර්මාණය කර ඇති රසික සමූහය විමසන විට ය. අපගේ රසික පෙළ පැය විසිහතර පුරාම සක්‍රිය ලක්ෂ සංඛ්‍යාවකින් සමන්විත පිරිසකි. අපගේ ‘එරීනාව‘ බස් රථයයි!

 

පුද්ගලික හා ලංගම බස් රථවලින් සිය දෛනික ගමන් අවශ්‍යතා පිරිමසා ගන්නා ලක්ෂ සංඛ්‍යාත මගීන් පිරිසක්, දුම්රියෙන් හා වෙනත් පෞද්ගලික රථවාහනවලින් ගමන් ගන්නා මගී පිරිස්වලට කිසි ලෙසකින් ඉක්මවිය නොහැකි අගයක් හිමි කරගනිමින්, සිය අසුන්වල වාඩි වී හෝ බස් රථවල සිටගෙන තෙරපෙමින් හෝ මේ ලියන මොහොතේදීත් ගමනාගමනයේ යෙදෙති. රැකියා සහ පාසැල් ඇරඹෙන හා කෙළවර වෙන මොහොතවලදී ඉහළ අගයක් ගන්නේ වුව, මැදි රැයේ හෝ පාන්දරක වුව එය කිසි විට ශුන්‍ය වෙත ළඟා වන්නේ හෝ නැත. බොහෝ දිගු දුර බස් රථ සමස්ථ රැය පුරාම සිය ගමනාන්ත කරා ධාවනය වෙමින් බස් රථවල පැය විසි හතරේ සේවාව ස්ථිර කරමින් සේවයේ යෙදෙන හෙයිනි.

 

කුඩා රේඩියෝවක සිට කැසට් යන්ත්‍ර හරහා නැගී ආ බස් රථවල ශබ්ද සැපයුම් ආම්පන්න අද රූපයද එක් කොටගෙන විශාල ඩිජිටල් තිරවලින් සැරසී බස් රථවල ඉදිරිපස, පූජ්‍ය පක්ෂයට වෙන් කොට ඇති ආසනයට මඳක් ඉහළින්, විද්‍යාමනව සිටිති. බස් රථයක් පිටත්වන තෙක් නැවතුමක නවතා ඇති මොහොතේ සිට ගමනාන්තයේ දී අවසන් මගියා ද බැස යන තෙක් මෙම ආම්පන්න ශ්‍රව්‍ය හා දෘශ්‍ය දෙමාධ්‍යයෙන්ම සිය ‘ප්‍රේක්ෂාගාරයට‘ සංග්‍රහ කරනු ඇත. නීතිමය වශයෙන් බස් රථයක මගීන් වෙත අසන්නට සැලැස්විය හැක්කේ ප්‍රවෘත්ති පමණක් යැයි (ඒ ද සුනාමි ව්‍යසනයෙන් පසුව ලු) මට නීති විශාරදයකු විසින්ම කියනු ලැබ අැතත් බොහෝ විට අසන්නට නොලැබෙන්නේද ප්‍රවෘත්ති ය. තමන්ගේ ශ්‍රවණේන්ද්‍රිය හරහා තමන් වෙතත්, තමා සමගම ගමනෙහි යෙදෙන කුඩා දියණිය හා පුතු වෙතත් ශ්‍රවණය විය යුතු කවරක්දැයි යන තීන්දුව ගැනීම බස් රථයේ කොන්ස්තදොස්තරවරයාට හෝ රියදුරාට භාර දී අැති අරුමැති ප්‍රේක්ෂාගාරයක් සිය බස් රථ ‘එරීනාවේ’ අසුන් ගෙන අපූරුවට ගමන් බිමන් යති.

 

මෙම බස් මගීන් වෙත අසීමිතව අසන්නට සලස්වන ගීත කවරේ ද? ඩිජිටල් තිරය පැමිණි පසු මෙම බස් මගී ප්‍රේක්ෂාගාරය වෙත සම්මුඛව අැති නව්‍ය අාකෘතීන් කවරාකාර ද?

 

නූතන ජනප්‍රිය ගීතය තුළ මුණගැසෙන නිශ්චිත ගීත කුලකයක්, විශේෂෙයන් විරහව සහ ප්‍රේමය මුල් කරගත් ගීතවලින් සමන්විත ගීත සමුදායක්, මෙම බස් ගීත අැතුළත මුදා හැරෙති. ඉතාම සෘජු, කාව්‍යාත්මක යෙදුම්වලට වඩා තනි අදහසකින් යුක්ත වදන්වලින් සමන්විත, මෙම ගීතවල පදවැල් බහු අර්ථ දනවන සාහිත්‍යයික යෙදුම්වලින් අතිශයින් දුරස්ථ වදන් එකතුවලින් යුක්ත ය. නිශ්චිත ඒකාකෘතික සංගීත සංරචනා සියුම් මානව හැඟීම් හා ගණුදෙනු කෙරෙන ප්‍රේමයේ සංවේදනා තනි පැතලි කෝවක බහා ඉදිරිපත් කරන, විරහව සම්බන්ධ ගීතයක් ඉදිරියේ වුව හැකිනම් නටන්නට හැකි රිද්ම රටාවලින් යුක්ත ය. ඩිජිටල් තිර අාගමනය විසින් සිදුව ඇත්තේ මෙම ඒකාකෘතික පද යෙදුම් හා නාද එකතුව රූපමය වශෙයන් යළි ඉදිරිපත් කිරීම ය. දිවයිෙන් තැනින් තැන, එළිමහන් වේදිකාවල පැවැත්වුණු සංගීත රාත්‍රීන්හි රූප රචනා, අැතැම් විට ඉතා දුර්වල රූප ගැන්වීම්වලින් සමන්විත ඩිජිටල් රූප එකතූන් ලෙසමේවායේදී යළි දකින්නට ලැබෙයි. වෙනස්කමකට එකතු වී අැත්තේ, ප්‍රචණ්ඩත්වය ඉතා දැඩිව හමුවන, ඉන්දීය දමිළ සහ හින්දි චිත්‍රපට සහ ඩීවීඩී වෙළද පොළ ඉලක්ක කොටගෙන නිර්මාණය කෙරුණු ලාභ සිංහල චිත්‍රපට ප්‍රදර්ශනයයි.

 

ගීත හෝ චිත්‍රපට වුව ප්‍රදර්ශනය කෙරෙන්නේ දැඩි ශබ්දයක් නැගෙන පරිදි ඉහළ දැමූ (බේස් හඬ වැඩි කළ) හඬ විකාශනයක් සමග ය. එය නියත වශයෙන්ම මගීන්ගේ ශ්‍රවණ ඉන්ද්‍රියට හානිවන තත්වයක පැවතියත් ඉතා කලාතුරකින් මිස හඬ අඩු කරන්නට ඉල්ලන මගියකු හෝ මුණගැසීම උගහට ය.

 

ජියෝර්ගෙ සම්ෆීර් වැන්නෙකු කෙසේ වුව, යම් සාධනීය රස වින්දනයක් ඇති ප්‍රේක්ෂාගාරයක් වෙත මගියා කැඳවා යා හැකි, සංගීතය පිළිබද වන පොදු ජන අදහසට, ජීවිත පරිඥාණය පුළුල් කෙරෙන සංවාදයට ක්ෂුද්‍ර හෝ යමක් එකතු කරන අවකාශයක් මෙම බස් රථ එරීනාවේ නැත. ඛේදයකට කරුණ නම් මෙය ක්ලූජ් එරීනාවේ අවකාශයේ දී මෙන් කෙළවර නොවී අනවරතව, පැය විසිහතර පුරා, දින තුන්සිය හැට පහ පුරාම ක්‍රියාත්මකව පැවතීමයි.

 

එය බිහිසුණු ය! අනාගත පරපුරෙන් ඉතා විශාල පිරිසක් ද සමග ලාංකීය පුරවැසි ප්‍රජාවෙන් අති බහුතරයක් බස් රථ ගීත හා චිත්‍රපට ‘රස විඳින්නේ’ මහත් අභිරුචියකින් වීම තියුණු ලෙස විමසා බැලිය යුතු කරුණක් බව වටහා ගන්නා තුරුම කලාව පිළිබද අපගේ සංවාදය පියවර ගණනාවක් පසුපසින්ම වනු අැත.