ශාලා ලොකුවට කලාව කුඩාවට: පාලකස්ථානයේ නාට්‍ය දෘශ්ටිය

(2018 නොවැම්බර් 25 වැනි දින ‘අනිද්දා‘ පුවත්පතේ පළවූවකි.)

නෙළුම් පොකුණ රඟහල ඇතුළත

තව නොබෝ දිනකින් කොළඹ නෙළුම් පොකුණ ජාත්‍යන්තර රඟහල විවෘත කොට සත් වසක් සපිරෙනු ඇත. ආසන 1269කින් යුක්ත මේ දැවැන්ත, අති නවීන රඟහල විවෘත වුණු මොහොතේ එවකට සිටි ජනාධිපතිවරයා එය හඳුනාගත්තේ මෙරට රංග කලාවේ අනාගත දියුණුවේ කේන්ද්‍රස්ථානයක් ලෙසිනි. අවශ්‍ය නම් සත් වසක් ගෙවෙන තැන අපට දැන් යළි හැරී රංග කලාව විෂයයෙහි එහි මැදිහත් වීම විචාරශීලීව සිදු කළ හැක. කෙසේ වෙතත්, මගේ මේ ප්‍රවිශ්ටය නෙළුම් පොකුණ රඟහල වෙත පමණක් තනි අවධානයක් යොමු නොකරමින්, රංග ශාලාවල ආසන ඝණත්වයෙන් හෝ ශාලාවේ දැවැන්ත බවින් පමණක් මනින්නට උත්සාහ කරන නාට්‍ය හා රංග කලා විෂයයෙහි පාලකස්ථාන දෘශ්ටිය වෙත අපගේ සාකච්ඡාව කැඳවා ලීමට ය. ඒ හා සමග, පුරවැසියා පෙරමුණෙහි තැබූ, සමාජ වගකීමක් සහිත නාට්‍ය කලාවක් ස්ථාපිත කරගැනීමෙහි ලා අපගේ කාර්යය විමසීමට ආරාධනා කිරීමට ය.

නෙළුම් පොකුණ රඟහලෙන්ම අපට අපගේ සාකච්ඡාවට ආරම්භයක් ලබාගත හැකි ය. චීන රජයේ ආධාරයෙන් ශ්‍රී ලංකාවට ලැබෙන මෙම රඟහල චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක ජනපතිනිය ලෙස කටයුතු කළ යුගයේ (ලක්ෂ්මන් ජයකොඩි සංස්කෘතික අමාත්‍යවරයාව උන් සමයේ) ආරම්භ කෙරුණු ව්‍යාපෘතියකි. මේ දැවැන්ත රඟහල් ‘තෑග්ග‘ගැන කණ වැකුණු එවකට නාට්‍ය අනුමණ්ඩලය සංස්කෘතික අමාත්‍යවරයා හමු වී සිදු කර ඇති පළමු ඉල්ලීම වී ඇත්තේ මේ මුදලින් ප්‍රධාන නගරාශ්‍රිතව ජාතික මට්ටමේ රංගශාලා 5ක්වත් ආරම්භ කිරීමට මැදිහත් වන ලෙස ය. චීන රජයේ ‘ත්‍යාගයක්‘ බඳු මෙම රඟහල එසේ ප්‍රාදේශීය විහිදෙන පරිශ්‍ර එකතුවක් දක්වා යොමු කළ නොහැකි බැව් අමාත්‍යවරයා දැනුම් දුන් විට ඔවුන්ගේ දෙවැනි ඉල්ලීම වී ඇත්තේ‍, එසේ නම්, මේ ව්‍යාපෘතිය තුළින්ම නාට්‍ය වේදිකාව ඉලක්ක කොටගත්, නාට්‍යකරුවන්ට ගණුදෙනු කළ හැකි මට්ටමේ තවත් කුඩා ශාලා පරිශ්‍රයක් ඉදිකර දෙන ලෙස ය. එයට එකඟත්වය පළ කොට ඇති එවකට සංස්කෘතික ඇමතිවරයා කලාභවන ආසන්න රජයට අයත් භූමියක එම පරිශ්‍රය ඉදිකිරීම සඳහා අවශ්‍ය කටයුතු ආරම්භ කොට ඇත. ආසන සිය ගණනක මධ්‍ය ප්‍රමාණ රඟහලක්, ආසන පණහක හැටක කුඩා රඟහලක්, පුහුණුවීම් අවකාශ, කුඩා ලොබියක්, දුරබැහැරින් එන නාට්‍ය ශිල්පීන්ට නවාතැන් පහසුකම් ආදියෙන් සමන්විත සැලසුමක් එහි වූ බව එවකට නාට්‍ය අනුමණ්ඩලයේ සාමාජිකත්වය දැරූ ආචාර්ය සුනිල් විජේසිරිවර්ධනයන් මා සමග පවසා ඇත.

ඇමතිවරයාගේ මාරුවෙන් පසු නතර වූ මෙම ක්‍රියාදාමය, ඇමතිවරුන් වෙනස් වූ පසු ආයතනික අතීතයන් මකා දැමෙන බැවින් වියැකී ගොස් ඇත. අවසානයේ නෙළුම් පොකුණ රඟහල පමණක් ‘ජාත්‍යන්තර මට්මමේ‘ ආඩම්බරයකින් අප අතට පත් විය. එහෙත්, එය ලැබුණු විගසම ඇසුණු ප්‍රධාන මැසවිල්ල වූයේ එහි වූ මිල ගණන්වල ඉසිලිය නොහැකි බවයි. එක් රංගයක් පැවැත්වීම වෙනුවෙන් එහි අය කිරීම එවකට ලක්ෂ 8ක් විය! ඒ පුහුණුවීම් කාල සඳහා අය කළ මුදල්වලට අමතරව ය. දැන් එය ‘දැවැන්ත ප්‍රමාණයේ‘ සංගීත හා ප්‍රාසාංගික ඉදිරිපත් කිරීම්, දෙස් විදෙස් තරු පිරුවැරූ ටෙලිවිෂන් හා සිනමා සම්මාන උළෙලවල්, රියැලිටි උත්සව ආදියට වෙන් වී ඇත. ජාත්‍යන්තර ප්‍රාසාංගික අත්දැකීම් මෙරටට ලැබෙනු ඇතැයි විශ්වාස කළ වේදිකාව මත මුණගැසෙන්නේ නාලිකාවලින් ගෙනෙන සිනමා සම්මාන දෙන්නට ගොඩ වදින ජනප්‍රිය බොලිවුඩ් නළුවෙකු හෝ නිළියක පමණි.

දැවැන්ත ඔපෙරාවන් ප්‍රමුඛ මහේශාක්‍ය ඉදිරිපත් කිරීම් සිදු කළ හැකි වේදිකාවක් රටක ප්‍රධාන නගරයක වීම කිසිසේත් වරදක් නොවේ. එහෙත්, ඒ හා සමග, එවැනි ප්‍රාසාංගික නිර්මාණයන් බිහිකෙරෙන නිර්මාණශීලී ප්‍රජාවකින් සමන්විත පරිසරයක්, එවැනි නිර්මාණ රස විඳිය හැකි ප්‍රේක්ෂක ප්‍රජාවක් ඇතුළු මූලික අවැසියාවන් නිපදවිය යුතු ය. එය ඕපපාතිකව සිදු වන්නක් නොවේ. වඩා පොහොනි මැදිහත්වීමක් සහිතව රංග කලා විෂයය දෙස බලන සමාජ වටපිටාවක් සමග නිර්මාණය වන්නකි. දීර්ඝ හා අනවරත සාකච්ඡා හා එළඹුම් ඔස්සේ සිදු වන්නකි.

කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවේ රංග කලාව මෙම අති දැවැන්ත වේදිකා ආමන්ත්‍රණය කරන්නක් නොවේ. බිහිවන නිර්මාණ අතලොස්ස, නිර්මාණයේ පසුතලයන්, තේමාවන් සමග ඉදිරිපත් කිරීමේ ආකෘතීන් අතින් පිහිටන්නේ අවමතාවාදී වේදිකා ගුණයන් හා මුසුව ය. මූලික වශයෙන් සමකාලීන නාට්‍ය කලාව කොයියම්ම ලෙසකින් හෝ මේ ‘දැවැන්ත‘ බව හා නෑකම් නොකියන අතර ඒවායේ ආඛ්‍යාන ස්වරූපයන් හා ආකෘතීන් සමග කුඩා ප්‍රමාණයේ රංග වේදිකාවලට අතිශය ගෝචර ස්වභාවයන් පෙන්නුම් කරයි.

වඩා දැනුවත් රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයක් පවතී නම් හා රංග වේදිකාවට වඩාත් සෘජු දායකත්වයක් ලබා දීම සඳහා ඔවුන්ට සත්‍ය උවමනාවක් වේ නම් සිදු කළ යුත්තේ රංගයන්ගේ හා රංගකරුවන්ගේ අවශ්‍යතා පූරණය කෙරෙන රංග ශාලා දාමයක් රට පුරා විහිදෙන පරිදි ඉදි කිරීම හා නඩත්තු කිරීමයි. කෙසේ වෙතත්, මහනුවර (කුණ්ඩසාලේ), මාතර (රුහුණු විශ්වවිද්‍යාලය), අනුරාධපුරය ඇතුළු විවිධ ප්‍රදේශවල පැතිරුණු වැඩ නිම කළ හා/හෝ වැඩ ඇරඹූ/අතරමග ඇණ හිටි රංග ශාලා ව්‍යාපෘති සියල්ල දෙස් දෙන්නේ ගොඩනැගීම්වල දැවැන්ත බව එම ශාලා විෂයයෙහි ඇති මූලික අපේක්ෂාව බවයි. තව දුරටත්, සියලු පුරවැසියාට සමාන පරිදි නාට්‍ය සේවනය කිරීමට අවකාශ සැලසීම තබා මූලිකව නගරාශ්‍රිතව හෝ ගැලපෙන හා උචිත ස්වරූපයේ රංග ශාලා අවකාශයන් පුරවැසියන් වෙත ලබා දීමට පාලකස්ථානවලට අදහසක් නැත. කොළඹ නගරයේ ද සාමාන්‍ය මට්ටමේ වූ රංග ශාලා අතුරින් දෙකක් (එල්ෆින්ස්ටන් හා ජෝන් ද සිල්වා) අලුත්වැඩියාව හෝ නැවත ඉදිකිරීම වෙනුවෙන් වැසී ගොස් ඇති අතර පවතින ශාලාවල වහල ද හිටි අඩියේ හිසමත පතිත වීමේ අවධානය නොමැත්තේ ද නොවේ (ආසන්න ටවර් රඟහල සිදුවීම විමසන්න.)

රංග කලාව විෂයයෙහි පහසුකම් සහිත ශාලා ඉදිවන තෙක් සිය නිර්මාණ ප්‍රේක්ෂකයා වෙත ගෙන යාමට බලා සිටින නිර්මාණකරුවා වෙනුවට සිය නිර්මාණාත්මක මැදිහත්වීම් විවිධ විකල්ප වේදිකා මත තබමින් කටයුතු කරන ක්‍රියාශීලී නිර්මාණ පරපුරක් ද අපට අවශ්‍ය ය. නව රඟහල් වෙනුවෙන් අරගල කරමින් ම, ප්‍රජාමූල කුඩා රඟහල් ඉදිකිරීමට අපට පියවර ගත හැක. ඉතා සාර්ථකව වසර ගණනාවක් ක්‍රියාත්මක ‘ජන කරළිය‘ වැනි කණ්ඩායමක මැදිහත්වීම්, ඔවුන්ගේ ජංගම රඟහල් උපක්‍රම අපට උදාහරණයට ගත හැක. කුඩා බ්ලැක් බොක්ස් අවකාශ වැනි දේ ඉදිකරගත හැක. සුදුසු තන්හිදී වීදි නාට්‍යකරුවන් අනුදත් මාර්ග ඔස්සේ යමින් ද කටයුතු කළ හැක.

ඉදිකරන ව්‍යාපෘතිය තුළ මහා පරිමාණයෙන් කොමිස් මුදල් පිල්ලි ගසා ගැනීම හා ඉදිකළ පසු විශාල නාමපුවරුවල සිය නාමය ලියා තැබීම හැර රංග ශාලාවක වටිනාකම පිළිබඳ වෙනයම් ඇගයීමක් නැති පාලකස්ථානයකින් සමාජයට ඵලදායී රංග ශාලා ඉල්ලා සිටීම කෙතරම් ප්‍රතිඵලදායකදැයි විමසමින්ම මූලිකව ප්‍රජාව මුල් කරගත් විකල්ප රංග ශාලා ස්වරූපයන් වෙත අප මං පෙත් විවර කොට ගත යුතු බව මගේ යෝජනාවයි. ඔව්! ඒ සඳහා අප කලාව හා සෞන්දර්ය විෂයයෙහි වඩා පෙරටුගාමී අදහසින් පූර්ණ පුරවැසි ප්‍රජාවක් වෙනුවෙන් පළමුව පෙළ ගැසිය යුතුම ය.

-ප්‍රියන්ත ෆොන්සේකා -   

සේයාරුව: http://www.nelumpokuna.com