කියවන කවයක හිඳ ගතිමි!

කියවන කවයේ දවසක්

(2020 ‍‍දෙසැම්බර් 13 වැනි දින ‘අනිද්දා‘ පුවත්පතේ 'හෙට ගැන සිතා' තේමාව යටතේ පළවූවකි)

සිත්ගත් කෘතියක් කියවීම කෙතරම් සිත්ගන්නා සුළු කටයුත්තක්දැයි, ඔබ පොත්පත් කියවන්නට ඇබ්බැහි වූවෙකු නම්, මා අමුතුවෙන් පැහැදිලි කොට දිය යුතු නැත. තමන්ගේ කියවීම් අවකාශය තුළ, උණුසුම් තේ හෝ කෝපි කෝප්පයක් සමග විත්, සුවපහසුම අසුනකට බරවී, කැමතිම ප්‍රබන්ධ හෝ ප්‍රබන්ධ නොවන කෘතිය සමග ඒකාත්මික වීමේ ප්‍රහර්ෂය කෙතරම් දැයි මා දන්නා හඳුනන ‘පොත්ගුල්ලන්’ කිහිප දෙනෙකුම සිය සමාජ ජාල අඩවි තුළ සටහන් කොට තිබෙනු පසුගිය සමයන් හි ඇස ගැටී ඇති අතර එය කෙතරම් සත්‍යයක්දැයි මට ද හැඟී ගොස් ඇත. පොතක් අප කැඳවාගෙන යන අප නොදුටු විස්ම ලෝකය හේතුවෙන් පොත්වලට ඇබ්බැහි වූවන් මෙම කටයුත්ත සිය දෛනික දිවි පැවැත්ම තුළ ප්‍රමුඛ පියවරක් ලෙස තබා ඇත. ප්‍රබන්ධ ලෝකය තරම්ම අරුමැසි ලොවකට ශාස්ත්‍රීය කෘතියක් අප කැඳවා නොයතත්, හෝ එය වෙනස් පිවිසුමක් තනා දෙතත්, ශාස්ත්‍රීය හැදෑරීම් තුළ හිඳින්නෝ ද සිය කෘති සමග ඒකාත්මික වනු කැමැත්තෝ කියවීමට ප්‍රමුඛ ඉඩක් තනා දෙමින් සිය දැනුම් පැස පුළුල් කොට ගනිති.

මේ ආරම්භක ඡේදය සමගින් මා ඔබ වෙත තබන්නට සැරසෙනුයේ ‘කියවීමේ කවයක’ හිඳ ගැනීමේ හේතුවෙන් මා ලද තෘප්තිය පිළිබඳ අදහසකි. විෂයානුබද්ධ ශාස්ත්‍රීය කෘතිවලින් තෝරාගත් ලිපි ගැඹුරින් සාකච්ඡාවට ගනිමින් ඉදිරියට විහිදෙමින් පවතින මෙම කියවන කවය සෑම සතියකට හෝ දෙකකට වරක් මුණගැසෙන ආචාර්ය මණ්ඩල සහ පශ්චාත් උපාධි විද්‍යාර්ථීන් කිහිප දෙනෙකුගේ සහභාගීත්වයෙන් පේරාදෙණි විශ්වවිද්‍යාල ලලිත කලා අධ්‍යනාංශයේ දී පැවැත්වෙමින් තිබේ.

කියවීම ගැඹුරු කටයුත්තකි. වචනාර්ථ වැටහුණු පමණින් හෝ බස පැහැදිලි වුණු පමණින් ලේඛකයා අදහස් කරන සංකල්පයන් අප වෙත එකහෙළා සම්ප්‍රේෂණය වන්නේ නැත. අප තුළ අදාල විෂය කලාපය පිළිබඳ වන දැනුම, අපගේ මතිමතාන්තර, විශ්ලේෂණ හැකියාව ඇතුළු බොහෝ කරුණු ලේඛණය වටහා ගැනීම හෝ නොගැනීම පසුපස එයි. එසේම ලේඛකයා රැගෙන එන උපමා රූපකයන්, සංකේතයන් හා රූඩීන් හඳුනාගැනීමේ හැකියාව ද කියවන්නා සතු විය යුතු ය. එය, වගා කළ යුත්තකි. එකපැහැර, කෘතියක් අතට ගත් පමණින්ම, එය ප්‍රබන්ධ හෝ ශාස්ත්‍රීය යන කවර ගණයකට අයත් වුවත්, ලේඛණයේ සියලු අහුමුළුවල ඇවිද යන්නට හැකියාව ලැබෙන්නේ සීමිත පිරිසකට ය. ඒ ද, ඔවුන් සිය හැදෑරීම නිරතුරුව ඉටු කරමින් සිටින නිසා ය.

කියවන කවය එළිමහනට ආ දවසක්

කවයක අසුන් ගෙන, කණ්ඩායමක් ලෙස එක් ලේඛණයක් වෙත පිවිසීමේ වැදගත්කම හමුවන්නේ මෙතැන දී ය. කණ්ඩායමේ එක් එක් සාමාජිකයා හෝ සාමාජිකාව වෙත වන භාෂා දැනුම, ශාස්ත්‍ර ඥාණය ඇතුළු බොහෝ දේ සමග එකිනෙකා වෙත වන විශ්ලේෂණ හැකියාව එක් වූ විට තැනෙන්නේ වඩා පොහොනි දැනුම් හුවමාරු අවකාශයකි; හා සමග වඩා ගැඹුරු කියවීමේ ඉඩකි.

90 දශකයේ මෙරට දැනුම් විමසුම් අවකාශයට දැනෙන සුළු මැදිහත්වීමක් කළ X කණ්ඩායම තුළ ද මේ කටයුත්ත සිදු වූවාට සැක නැත. එහි ක්‍රියාකාරීත්වය සමග සම්බන්ධ වී ලද අවබෝධයක් මා වෙත නැතත්, කියවීමට ඒ තුළ ලැබුණු ප්‍රමුඛස්ථානය විශ්වවිද්‍යාල අවකාශයෙන් පරිබාහිරව, ඇතැම් තැන්හි දී තීරණාත්මක ලෙස විශ්වවිද්‍යාල අවකාශයන්ද අභිබවා යන තරමට, වූ බව පැහැදිලි වන්නේ ලාංකික සමාජය වෙත ඔවුන් එක් කළ දායකත්වය විමසද්දී ය. ලද දැනුම සමාජගත කිරීමේ දී X කණ්ඩායම වෙතින් යෝජනා වූ භාෂා භාවිතය ඇතැම් අත්‍යාවශ්‍ය කතිකා පසෙකට කරන්නට හේතු වී යැයි පෙනී ගිය ද ඔවුන්ගේ ‘කියවන කවමය’ මැදිහත්වීම් සුවිශේෂ ය.

වත්මනෙහි දර්ශනය හා බැඳුණු සංකල්ප හා ප්‍රවේශ විමසමින් වංගීස සුමනසේකර ඇතුළු කණ්ඩායම කියවන කවයක් නිර්මාණය කොට ඇත. විශ්වවිද්‍යාල අවකාශය තුළ අත්‍යාවශ්‍යයික විමසුම වන දර්ශනය දැඩිව වල් වැදෙමින් පවතින්නේ, එක්කෝ එම දර්ශනාංශවල මහැදුරන් දර්ශනය පසෙක තබමින් දේශපාලන අසුන් වෙත පියවර නගමින් හෝ, නොඑසේනම් ජ්‍යොතිෂය පිළිබඳ දර්ශනයට වඩා විශ්වාසය තබමින් හෝ, නව විෂය නිර්දේශයක් වුව ඉදිරිපත් කරන්නට ඉඩ නොදෙමින් පවතින අවකාශයක් තුළ ය. වංගීස ඇතුළු කණ්ඩායම විශ්වවිද්‍යාලවලට මග හැරෙන කියවීම නිර්මාණය කිරීම වඩා ඉහළ ඇගයුමකට ලක් විය යුත්තේ ද එනිසා ය.

දැන් ඔබට මගේ යෝජනාව ගෙන එන්නට ඉඩ දෙන්න!

දේශපාලනිකව ද, සමාජ හා සංස්කෘතිකව ද තැනෙමින් තිබෙන්නේ සැහැල්ලුවෙන් පියවර තැබිය හැකි අවකාශයක් නොවන බව ඔබට පෙනීගොස් ඇති බව මම විශ්වාස කරමි. කොරෝනා හේතුවෙන් වඩාත් බිහිසුණු අවදියකට පිවිසෙමින් සිටින අපි, ආර්ථිකමය අවපාතයක අභියස හිඳිමින්, විසඳුමක ලකුණකුදු නොමැතිව කටයුතු කරන පාලකස්ථානයක් හා ගණුදෙනු කරමින් සිටිමු. සියලු බිඳ වැටීම් හමුවේ අප කළ යුතුම දේ හා කළ හැකිම දේ ලෙස මා දකින්නේ සමාජය ඥාණනය කිරීමයි; හා සමග අපගේ දැනුම් විමසුම ද පුළුල් කිරීමයි. ඒ සඳහා ඔබට ද, ඔව් ඔබට ද, කියවන කව ඇරඹිය හැක!

කුඩා කවියක් රස විඳින, සාහිත්‍ය කෘතියක බර විමසන තැනෙකින් ඇරඹෙන කියවන කවයක් වුව එවැනි කටයුත්තක් සඳහා මුල පිරීමක් වනු ඇත. නමුත් ඉක්මණින් ම, ඔබගේ විෂයාවකාශන් වන අධ්‍යාපනය, නීතිය, සෞඛ්‍යය, කලාව, සෞන්දර්යය, විද්‍යාව ඇතුළු කලාප වෙත විහිදුවීම හා ඒ හා බැඳුණු ඉංග්‍රීසි භාෂිත (සහ හැකිනම් වෙනත් භාෂාවලින් ලියැවුණු) කෘති හා ලේඛණ කැඳවීම හරහා වඩා මහරු පියවරක් වෙත ප්‍රවිශ්ට වීමට ඔබට ඉඩ ලැබෙනු ඇත.

‘කියවීම මිනිසා සම්පූර්ණ කරයි’ යන සුප්‍රකට කියමන වුව ප්‍රශ්න කළ හැකි සම්පූර්ණ මිනිසුන්ගෙන් පිරුණු සමාජයක් තනාගත හැක්කේ කියවීම පෙරමුණට කැඳවීම සමගිනි.

-ප්‍රියන්ත ෆොන්සේකා -